Rode en Witte Rozenwegen, een korte introductie
De Rozenwegen hebben alles te maken met de identiteit van Europa, met het samengaan van voorchristelijke, christelijke, islamitische en joodse culturen.
Door Tineke Croese
We hebben onze zoektocht naar de kwaliteit en identiteit van plaatsen in Europa de naam ‘rozenwegen’ gegeven. Dat heeft vooral te maken met een heldere droom over Europa die ik had. Daarin zag ik drie ‘wegen’ die uit witte rozen bestonden als rivieren van de westkust van Europa naar het oosten stromen. Een vierde ‘weg’ die uit rode rozen bestond, kwam van buiten Europa. Deze rode rozenweg slingerde zich in een lemniscaatbeweging over Europa en kruiste daarbij telkens de drie witte rozenwegen. De drie witte rozenwegen staan voor energetische krachten van Europa zelf en voor culturele en spirituele stromingen en gebeurtenissen. We hebben het vermoeden dat de drie witte rozenwegen uit één bron ontspringen, die mogelijk in Zuid-Engeland ligt. De rode rozenweg staat voor culturele en spirituele invloeden van buiten Europa. Ontmoetingen en confrontaties tussen de witte rozenwegen en de rode rozenweg droegen bij aan het ontstaan van Europa zoals het nu is. In de twee artikelen Europa langs de Rozenwegen 1 en Europa langs de Rozenwegen 2 die ik oorspronkelijk in 2010 voor het antroposofisch maandblad Motief schreef, kun je meer over deze geografische droom lezen.
Verder sluit het beeld van de witte en de rode roos aan bij de beelden uit de middeleeuwse roman Floris ende Blancefloer. Daarin wordt Floris, de zoon van een islamitische vorst, voorgesteld als een rode roos en Blancefloer, de dochter van een christelijke edelman, als een witte roos. Floris wordt voorgesteld als een rode roos en Blancefloer als een witte roos De geliefden Floris en Blancefloer zijn volgens de legende de grootouders van Karel de Grote, de vorst die een groot deel van Europa in één christelijk rijk verenigde. Net als de rozenwegen uit mijn droom kunnen we Floris en Blancefloer, de rode en de witte roos, opvatten als stromingen die elkaar ontmoeten en samengaan en aan het ontstaan van Europa ten grondslag liggen.
Kijken we naar de geschiedenis van Europa, dan zien we dat Europa al eeuwenlang, al vanaf de voorchristelijke tijd, een eigen cultuur en spiritualiteit bezit. Die eigen cultuur en spiritualiteit worden ook al eeuwenlang geïnspireerd en beïnvloed door de spiritualiteit van oude culturen rond de Middellandse Zee en het Midden-Oosten, en van het jodendom en de islam. Er is dus inderdaad sprake van twee stromingen, waarvan de ene in Europa geworteld is ‒ de witte rozenwegen ‒ en de ander naar Europa toe komt ‒ de rode rozenweg. De geschiedenis van Europa bestaat uit een voortdurend ontmoeten, elkaar bestrijden en ook in harmonie samengaan van beide rozenwegen. Wij willen nagaan waar in Europa zulke ontmoetingen plaats vonden, hoe ze verliepen en vooral: op welke manier heeft het verleden iets met ons te maken? Wat droegen de ontmoetingen tussen beide stromingen bij aan Europa zoals het er nu uitziet? Het is onze bedoeling om het spirituele en culturele verleden en de actualiteit van Europa te bekijken vanuit het perspectief van de elkaar steeds kruisende rozenwegen.